„W biznesie istnieje pokusa, aby karmić przeszłość i głodzić przyszłość.” — Peter F. Drucker
We współczesnym świecie biznesu, który zdaje się przyspieszać z każdym rokiem, słowa Petera F. Druckera nabierają szczególnego znaczenia. W czasach, gdy liczy się natychmiastowa odpowiedź na potrzeby rynku, wyniki kwartalne i szybki zwrot z inwestycji, liderzy często stoją przed pokusą, by inwestować zasoby i czas w działania, które zapewniają krótkoterminowy zysk, zaniedbując przy tym te, które wymagają myślenia długoterminowego i patrzenia w przyszłość.
Skutkiem tego staje się paradoks „karmienia przeszłości i głodzenia przyszłości” – sytuacja, w której firma skupia się na tym, co już zna i co przynosiło zyski, zamiast równocześnie dążyć do innowacji i rozwoju, które w dłuższej perspektywie mogłyby zapewnić przewagę konkurencyjną.
Pokusa trwania w przeszłości i teraźniejszości
Jako liderzy, menedżerowie i eksperci w dziedzinie strategii doskonale zdajemy sobie sprawę z wyzwań, które wiążą się z codziennym zarządzaniem organizacją. Działania operacyjne, rozwiązywanie bieżących problemów, usprawnianie procesów czy doskonalenie produktów i usług pochłaniają znaczną część zasobów firmy, a także naszego czasu.
W tej codziennej gonitwie łatwo jest zapomnieć o potrzebie inwestowania w przyszłość – działaniach, które mogą nie przynieść natychmiastowych efektów, ale które są kluczowe dla długofalowego sukcesu.
Przykładem organizacji, która przez lata ulegała pokusie „karmienia przeszłości”, jest Kodak. Firma, która była pionierem fotografii analogowej, długo pozostawała liderem rynku. Jednak gdy nadszedł czas, by dostosować się do cyfrowych zmian, Kodak nie podjął strategicznych działań, aby zainwestować w technologię cyfrową. Pomimo że firma była jednym z pierwszych wynalazców aparatu cyfrowego, nie zdecydowano się na większe inwestycje w rozwój tej technologii, obawiając się, że mogłoby to wpłynąć na spadek sprzedaży filmów fotograficznych, które stanowiły główne źródło dochodów firmy. Kodak „karmił przeszłość” – nadal inwestował w swój tradycyjny biznes, jednocześnie „głodząc przyszłość” w postaci możliwości ekspansji w fotografię cyfrową. Dzisiaj Kodak stanowi przykład tego, jak nieumiejętność dostosowania się do nowych trendów i ignorowanie wizji długoterminowej prowadzi do utraty pozycji lidera.
Głodzenie przyszłości i jego skutki
Firmy, które zaniedbują przyszłość, przypominają organizmy, które z każdym dniem słabną i tracą zdolność do adaptacji. Na pozór nic się nie dzieje, bo zaniedbywanie celów strategicznych może początkowo wydawać się niegroźne, szczególnie gdy bieżące działania przynoszą sukcesy i poprawiają bilans finansowy. Jednak taka strategia szybko przynosi negatywne efekty. Bez inwestycji w przyszłość organizacja staje się podatna na zmiany rynkowe, demograficzne i technologiczne, które mogą diametralnie zmienić środowisko biznesowe.
Organizacja, która koncentruje się wyłącznie na teraźniejszości, z czasem staje się biernym uczestnikiem rynku, reagującym na zmiany, ale nie inicjującym ich.
Świetnym przykładem organizacji, która zapobiegawczo zainwestowała w swoją przyszłość, jest Amazon. Firma, początkowo będąca jedynie księgarnią internetową, wykazała się niezwykłą elastycznością w dostosowaniu się do zmieniających się warunków rynkowych. Jeff Bezos, założyciel Amazon, zawsze podkreślał potrzebę myślenia długoterminowego i ciągłego rozwoju. Dzięki inwestycjom w technologię, logistykę i badania nad sztuczną inteligencją, Amazon rozszerzył swoją działalność na różne sektory, takie jak e-commerce, chmura obliczeniowa, a nawet przemysł filmowy. Dziś Amazon jest globalnym gigantem, który nie tylko dostosował się do zmieniających się trendów, ale wręcz je wyznacza, demonstrując siłę myślenia długoterminowego.
Znaczenie wizji i odwagi w postawach liderów i liderek
Jednym z kluczowych zadań lidera jest przewidywanie przyszłych potrzeb organizacji i inwestowanie zasobów tam, gdzie jest to niezbędne dla długoterminowego wzrostu.
Liderzy, którzy rozumieją, że „głodzenie przyszłości” prowadzi do stagnacji, wykazują się odwagą w podejmowaniu decyzji o charakterze strategicznym.
Przykładem takiego podejścia jest Apple pod wodzą Steve’a Jobsa. Gdy Jobs powrócił do firmy w 1997 roku, Apple zmagało się z problemami finansowymi i wydawało się być na krawędzi upadku. Jobs postanowił zainwestować zasoby w innowacyjne produkty, takie jak iPod, iPhone i iPad. Pomimo ryzyka, jakie wiązało się z tymi inwestycjami, Apple nie tylko zyskało stabilność, ale stało się jedną z najbardziej wartościowych firm na świecie.
Podobnie, liderzy, którzy myślą przyszłościowo, potrafią identyfikować i rozwijać potencjał drzemiący w swoich zespołach. Inwestują czas i zasoby w kształcenie pracowników, otwierając przed nimi nowe możliwości. Zamiast powielać stare schematy, dają swoim ludziom przestrzeń na kreatywność, zachęcają do eksperymentowania i podejmowania ryzyka. Tacy liderzy tworzą środowisko, które sprzyja innowacyjności i adaptacyjności, co w dynamicznie zmieniającym się świecie biznesu staje się kluczowym atutem.
Wartościowa przeszłość jako fundament przyszłości
Nie oznacza to jednak, że każda inwestycja w przeszłość jest błędem. Wartościowa przeszłość, rozumiana jako zasób doświadczeń, kompetencji i osiągnięć, może stanowić ważny fundament, na którym budujemy przyszłość.
Umiejętność korzystania z przeszłości jako punktu odniesienia, a nie jako sztywnego schematu, to sztuka, którą powinni opanować liderzy.
Starbucks jest przykładem firmy, która bazując na swoim doświadczeniu i tożsamości marki, wprowadziła znaczące zmiany, dostosowując się do zmieniających się potrzeb klientów. Firma eksperymentuje z nowymi formatami, wprowadza innowacje technologiczne, takie jak mobilne zamówienia, a jednocześnie nie rezygnuje z filozofii budowania „trzeciego miejsca” – przestrzeni pomiędzy domem a pracą, gdzie ludzie mogą się spotykać i relaksować.
Budowanie kultury organizacyjnej zorientowanej na przyszłość
Aby uniknąć pułapki „karmienia przeszłości i głodzenia przyszłości”, liderzy powinni rozwijać w swoich organizacjach kulturę, która promuje długoterminowe podejście. Kluczowe strategie, które mogą wspierać ten proces, to:
Promowanie innowacyjności – Regularne organizowanie warsztatów, hackathonów i spotkań zespołowych, które sprzyjają kreatywności i wprowadzają nowe pomysły. Google wprowadziło słynny model „20% czasu”, dzięki któremu pracownicy mogli poświęcić część swojego czasu na projekty poza swoimi podstawowymi obowiązkami. W efekcie powstały produkty, takie jak Gmail, które stały się kluczowe dla działalności firmy.
Inwestowanie w rozwój zespołów – Budowanie programów szkoleniowych i rozwojowych, które pozwalają pracownikom rozwijać swoje umiejętności i przygotowywać się na przyszłe wyzwania. Firmy takie jak Microsoft czy IBM postawiły na dynamiczne przekształcenie swoich kadr, przestawiając się na model chmury obliczeniowej i sztucznej inteligencji. Dzięki programom edukacyjnym udało im się zdobyć nowe rynki i zwiększyć wartość rynkową.
Monitorowanie trendów rynkowych i technologicznych – Analizowanie zmian i przewidywanie, jakie innowacje mogą wpłynąć na sektor w perspektywie najbliższych lat. Tesla, pod przewodnictwem Elona Muska, jest przykładem firmy, która zrozumiała potencjał samochodów elektrycznych i technologii autonomicznych, wyprzedzając wielu konkurentów.
Ustalanie priorytetów strategicznych – Planowanie długoterminowych inicjatyw, które mogą stać się głównym źródłem przewagi konkurencyjnej. Netflix zrewolucjonizował rynek, przechodząc od modelu wypożyczalni DVD do lidera streamingu i produkcji oryginalnych treści. Dzięki strategicznym decyzjom Netflix wyprzedził konkurencję i zdobył lojalność milionów użytkowników na całym świecie.
Elastyczność organizacyjna – Tworzenie struktur, które szybko reagują na zmiany rynkowe. Przykładem może być Unilever, który z sukcesem przekształcił swoje struktury, aby szybciej reagować na zmieniające się preferencje konsumentów, a także zwiększyć swoją rolę w zrównoważonym rozwoju.
Budowanie przyszłości z odwagą i wizją
Liderzy, którzy rozumieją siłę wizji, wiedzą, że „głodzenie przyszłości” to krótkowzroczna strategia, która prędzej czy później prowadzi do problemów firmy lub w skrajnych przypadkach do upadku.
W dzisiejszym dynamicznie zmieniającym się świecie przewagę zdobywają firmy, które gotowe są inwestować w przyszłość, nawet jeśli oznacza to początkowy brak zwrotów z inwestycji.
Firmy takie jak Amazon, Apple czy Google pokazują, że jedyną pewną inwestycją jest inwestycja w przyszłość. Tylko dzięki strategicznemu myśleniu i odwadze, by podejmować ryzyko, możemy przełamać pokusę „karmienia przeszłości” i otworzyć drzwi do możliwości, które przyniesie jutro.
Nie ułatwiają tego zadania menedżerom inwestorzy, którzy wymuszają wyniki "tu i teraz" i promują krótkoterminową maksymalizację zysków, ale... to już temat na całkiem inny artykuł.
Comments